Para transferindeki problemler sebebiyle ticaretin giderek güçleştiği Rusya’ya yapılan ihracatta, yılın ilk iki ayında yaşanan kayıp %37’ye ulaştı.
Para transferlerindeki aksaklıklar sebebiyle ticaretin zorlaştığı Rusya’ya yapılan ihracatta ilk iki ayda %37’lik bir kayıp yaşandı. Aynı dönemde Bağımsız Devletler Topluluğu’na yapılan ihracat ise %13,6 oranında daraldı. İhracatın yoğun olduğu dönemlerde Rusya’ya gemi yatırımı yapan armatörler, ihracat yüklerinin azalmasıyla arz sıkıntısı çekiyor.
Ukrayna Savaşı’nın ardından artan Türkiye-Rusya ticaret hacmi, yıl başında yaşanan para transferi sorunları nedeniyle ihracatta kayıpla sonuçlandı. Ticaret Bakanlığı’nın dış ticaret verilerine göre, şubat ayında Rusya’ya yapılan ihracat, geçen yılın aynı dönemine kıyasla %34 azalarak 670 milyon dolar oldu. Böylece, geçen yıl şubat ayında Türkiye’nin en çok ihracat yaptığı dördüncü ülke konumundaki Rusya, bu yıl sekizinci sıraya geriledi. Ocak-şubat aylarını kapsayan iki aylık dönemde, Rusya’ya yapılan ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre %37 düşüşle 1 milyar 298 milyon dolara indi. Ocak ayında da Rusya’ya ihracat %39 azalarak 631 milyon dolar oldu. Rusya’dan yapılan ithalatta ise, ocak ayında yaşanan %20’lik daralmanın ardından şubatta ihmal edilebilir düzeyde bir %1 azalma yaşandı. İki aylık dönemde bu ülkeden yapılan ithalat, geçen yılın aynı dönemine göre %8 azalarak 8 milyar 480 milyon dolar oldu.
22 sektörde düşüş var
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Rusya’ya yapılan iki aylık ihracatta incelenen 25 sektörün yalnızca üçünde artış görülürken, bu artış zeytin ve zeytinyağı, fındık ve mamulleri, su ürünleri ve hayvansal mamuller sektörlerinde yaşandı. Diğer yandan, 7 sektördeki daralma oranı %50’yi geçti. İlk iki ayda en büyük düşüşü %88,4 ile tütün sektörü yaşarken, onu %71,6 ile deri ve deri ürünleri, %57 ile hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve ürünleri takip etti. Değer bazında en çok ihracat yapılan kimya sektöründe iki ayda yaşanan kayıp %33’ü bulurken, yaş meyve ve sebze sektöründe %10,2, makine ve aksamları sektöründe ise %23’lük bir düşüş görüldü. Otomotiv sektörü, Rusya’ya en çok ihracat yapılan dördüncü sektör olup, burada da iki aylık dönemde %13’lük bir düşüş yaşandı. Para transferlerinde istisna tanınan hazır giyim sektöründeki düşüş %5,6 ile sınırlı kalırken, elektrik elektronik sektöründeki toplam daralma iki ayda %51’i aştı.
Ukrayna Savaşı’nın ardından Türkiye’nin Rusya başta olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkelerine ihracatı artmıştı. Geçen yıl, Türkiye’nin hemen hemen tüm ülke gruplarına ihracatı azalırken, BDT ülkelerine yapılan ihracat %16,6 artışla 24,5 milyar dolara yükselmişti. Ancak TİM verilerine göre, bu yılın ilk iki ayında Türkiye’nin BDT’ye ihracatı %13,6 azalarak 3 milyar 288 milyon dolara geriledi.
Gemi kapasitesinde arz fazlası
Para transferlerindeki aksaklıklar, sadece ihracatçıları değil, aynı zamanda lojistik sektörünü de olumsuz yönde etkileyerek ihracattaki düşüşe yol açtı. Batılı ülkelerin Rusya’ya uyguladığı ambargolar nedeniyle küresel armatörlerin bu ülkeye taşımacılığı durdurması sonucu oluşan boşluğu doldurmak amacıyla yerli armatörler, filolarını yeni gemiler ekleyerek genişletmişlerdi. Ancak para transferinde yaşanan sorunlar armatörleri zor bir duruma soktu. EKONOMİ’ye açıklamada bulunan yerli denizcilik şirketleri, Rusya’ya yapılan taşıma hacimlerinde belirgin bir düşüş olduğunu ve buna bağlı olarak navlun fiyatlarının da düşüşe geçtiğini ifade ediyor. Bu durum, söz konusu hatta çalışan gemilerde arz fazlasına neden oldu. Yük bağlantılarının azalması sebebiyle bazı gemilerin boşta kalması işleri zorlaştırırken, bir armatörlük şirketinin CEO’su, para transferindeki sorunların ve arz-talep dengesizliğinin işleri olumsuz etkilediğini belirtti. CEO, ayrıca, artan maliyetler karşısında ambargolara uymayan, sigorta yapmayan ve maliyet hesabı yapmayan şirketlerle rekabet etmenin giderek daha zor hale geldiğini dile getirdi.
Merve YİĞİTCAN / ekonomim.com
