Tedarik zinciri sanayi devriminin başlangıcından beri ticaretin önemli bir etkeni olmuş olsa da, modern anlamda 20. yüzyılın ortalarında bir hayli ivme kazanmıştır. Özellikle günümüzde küreselleşme, yapay zeka, büyük veri, IoT ve otomasyon teknolojilerinin gelişmesiyle, tedarik zinciri yönetimi daha da sofistike hale gelmiştir. Bu teknolojiler, tedarik zincirinin gerçek zamanlı izlenmesi, tahmin edilmesi ve yönetilmesini mümkün kıldı. Tedarik zinciri sürekli olarak gelişen ve yeniliklere açık bir alandır. Bu yazımızda “tedarik zinciri yönetimi nedir ve tedarik zinciri hakkında bilinmesi gereken önemli noktalar” hakkında bilgi vereceğiz.
Tedarik Zinciri Yönetimi Nedir?
Tedarik zinciri, bir ürünün hammaddeden tüketiciye kadar olan yolculuğunda karşılaştığı tüm süreçleri kapsayan bir sistemdir. Hammadde tedarikçileri, üreticiler, distribütörler, perakendeciler ve müşteri gibi karmaşık ve kapsamlı bir organizasyondan oluşur.
Tedarik zinciri yönetimi, maksimum verimlilik, daha düşük maliyet ve net değer yaratmak için hammaddelerin ve imalatın tedariki, yönetimi ve depolanmasının yanı sıra, malların ve pazar sonrası hizmetlerin taşınması, teslimatı ve depolanmasını içeren bu ağlar arasındaki uyumudur.
Tedarik Zinciri Yönetiminin 5 Aşaması
Tedarik zinciri yönetimi, bir ürünün hammadde aşamasından tüketiciye ulaşana kadar geçen sürecin yönetimini kapsar. Bu süreç genellikle 5 aşamadan oluşur ve her bir aşama, ürünün değer zincirindeki bir sonraki adıma verimli bir şekilde ilerlemesini sağlamak için kritik öneme sahiptir. İşte tedarik zinciri yönetiminin 5 önemli aşaması:
- Planlama süreci genellikle tedarikin müşteri ve üretim talepleriyle eşleştirilmesinin planlanmasıyla başlar. İhtiyaç duyulan ürün miktarının belirlenmesi, talep tahminleri, kaynak planlaması ve maliyet analizleri bu süreçte gerçekleştirilir. Planlama aşaması, tedarik zincirinin maliyet etkinliğini ve müşteri taleplerini nasıl karşıladığını belirler.
- Tedarik süreçleri büyük ölçüde tedarikçilerle olan güçlü ilişkilere dayanır. Kaynak bulma, üretim süreci boyunca ihtiyaç duyulan malzemeleri tedarik etmek için satıcılarla çalışmayı gerektirir. Tedarikçi seçimi, sipariş yönetimi, fiyatlandırma ve satın alma sözleşmelerinin yönetimi bu aşamanın en önemli adımlarıdır. Etkili bir tedarik yönetimi, maliyetleri düşürmeye ve tedarik zincirindeki aksamaları önlemeye yardımcı olur.
- Üretim, şirketin tedarikçilerinden aldığı hammaddeleri veya bileşenleri yeni bir şeye dönüştürmek için makine ve iş gücünü kullandığı tedarik zinciri yönetimi sürecidir. Üretim planlaması, operasyon yönetimi, kalite kontrol ve envanter yönetimi, üretim sürecinin önemli bileşenleridir. Üretim süreci ayrıca montaj, test etme, muayene ve paketleme gibi alt görevleri de kapsar. Kısacası üretim tedarik zinciri yönetiminin en önemli aşamasıdır.
- Dağıtım, ürünler üretilip satışlar tamamlandıktan sonra şirketin bu ürünleri müşterilerinin eline ulaştırması sürecidir. Bu aşama lojistik, taşıma yönetimi, depolama, envanter yönetimi ve sipariş yerine getirme işlemlerini kapsar. Etkili bir dağıtım sistemi müşterilere, ürünlerinin zamanında, güvenli ve ucuz teslimatını sağlar.
- Ürün iade ve geri bildirimleri tedarik zinciri yönetiminin son maddesidir. Ürünlerin iade sürecine genellikle tersine lojistik denir ve şirketin, iade edilen ürünleri alma ve bunlar için geri ödemeleri doğru şekilde yapması gerekir. Bir şirket ürün geri çağırma işlemi yapıyorsa veya müşteri üründen memnun değilse, müşteriyle yapılan işlemin düzeltilmesi gerekir. İadeler aynı zamanda şirketin kusurlu ürünlerini belirlemesine ve gerekli değişiklikleri yapmasına yardımcı olan değerli bir geri bildirim kaynağıdır.
Tersine Lojistik hakkında daha fazla bilgi için linke tıklayıp yazımızı inceleyin.
Tedarik Zinciri Yönetiminin Önemi
Tedarik Zinciri Yönetimi ürünlerin ve hizmetlerin verimli ve etkili bir şekilde üretilmesi, yönetilmesi ve dağıtılması süreçlerini kapsar. İşletmelerin bu süreçleri iyi yönetmesi, şirketlerinin geleceği için kritik bir önem taşır. İşte tedarik zinciri yönetiminin önemleri;
- Temel yaşam ihtiyaçlarına erişim: Tedarik zinciri yönetimi yaşamımızın ayrılmaz bir parçası olmuştur. Tedarik zinciri yönetimiyle beraber insanlar, gıda ve giyecek gibi ihtiyaçların yanı sıra hayat kurtaran ilaçlar ve sağlık ürünlerine de daha hızlı erişim sağlayabilir.
- Maliyet Kontrolü: Etkili bir tedarik zinciri yönetimi, maliyetleri azaltmaya yardımcı olur. Stok seviyelerinin iyi duruma getirilmesi, taşıma maliyetlerinin düşürülmesi ve operasyonel verimliliklerin artırılması yoluyla toplam işletme maliyetleri önemli ölçüde azaltılabilir.
- Müşteri Memnuniyeti: Müşterilerin beklentilerini karşılamak, tedarik zinciri yönetiminin temel hedeflerinden biridir. Doğru ürünlerin zamanında teslim edilmesi, müşteri memnuniyetini olumlu etkiler. Bu da insanların tekrardan alışveriş yapma olasılığını artırır.
Lojistik ve Tedarik Zinciri Arasındaki İlişki Nedir?
Lojistik ve tedarik zinciri yönetimi birbiriyle benzerlikleri olan kavramlardır. Fakat her birinin işletmeler ve tedarik süreçlerindeki rolleri biraz farklıdır.
Daha fazla bilgi için Lojistik Nedir? yazımızı inceleyin.
Lojistik, tedarik zinciri yönetiminde sadece bir faaliyeti kapsar. Tedarik zinciri yönetimi, üretim ve envanter planlaması, işgücü planlaması, malzeme ve tesis yönetimi, mal ve hizmetlerin imalatı ve dağıtımı dahil olmak üzere çeşitli birçok faaliyetleri kapsar.
Lojistik daha çok müşteri ihtiyaç ve beklentilerini karşılamaya önem verir, tedarik zinciri yönetimi ise rekabet avantajı yaratmak için süreçleri iyileştirmeye çalışır.
Lojistik, bir şirket içinde malların taşınmasına odaklanır. Tedarik zinciri yönetimi, ham maddelerin üreticiden imalatçıya geçen nihai ürünlere dönüştürülmesini denetler. Bu ürünler perakendecilere veya doğrudan tüketicilere dağıtılır.
Lojistik, malların müşteriye verimli ve uygun maliyetli bir şekilde teslim edilmesine odaklanır. Tedarik zinciri yönetimi, işletmeye rekabet avantajı sağlayacak daha yüksek operasyonel performansı hedefler.
Tedarik zinciri yönetiminin günümüz modern çağındaki önemi çok büyüktür. Ürünlerin ve hizmetlerin verimli ve etkili bir şekilde üretilmesi, yönetilmesi ve müşterilere dağıtılması tedarik zinciri yönetiminin alanları arasındadır. Bu sebeple, tedarik zinciri yönetiminin faaliyetleri çok kapsamlıdır. İşletmelerin bu alanda başarılı olabilmesi için yukarıdaki bahsettiğimiz 5 aşamanın da etkili olması gerekmektedir.
